'Hayır' Diyememek

 

Hayır demek; kişinin kendi duygu, düşünce ve eylemlerini önemsediği, olması gereken bir sınır koyma davranışıdır. Kişinin kendini, isteklerini, ihtiyaçlarını önemsemesinin ve kendine olan saygısının temsilidir. 

Hayır demenin zor olan davranış olarak görülmesi kişiyi kolay olan evet demeye itebilmektedir. Ancak bunun sürekli hale dönüşmesi kişi üzerinde bir yük oluşturmakta, öfke duymasına ve yaşantısında pasif bir yapıda kalmasına sebep olmaktadır. 

Hayır diyememek üzerinde karşıdaki insanı kırmamak, reddetmemek, beğeni, sevgi ve ilginin devamı, karşıdaki insanı memnun etmek, kabul görmek, takdir görmek gibi birçok sebep etkilidir. Ancak bu davranış sürekli hale geldiğinde kişinin karakterinin bir parçası haline gelmekte ve kişiyi istemediği insanlara, ortamlara, aktivitelere maruz bırakmaktadır. 

Bu davranış kişinin farkında olmadan kendine olan saygısını yitirmesi, bireyselliğini kaybetmesi, çekimser kalması ve özgüven problemleri yaşaması üzerinde etkilidir. Kişinin öfke ve üzüntü duyması, kendini savunma noktasında zorluk yaşama, zor gelen durumlardan, tartışmalardan kaçınma, hayır diyemediği için kendini suçlama ve yetersiz görme hayır diyememenin yarattığı sonuçlardandır. 

Nasıl Hayır Diyebiliriz?

Öncelikle hayır demekle ilgili bir problem yaşandığının ve devamında hayır demenin, reddetmenin normal olduğu, kişinin hayatının hakimiyetinin kendisinde olduğunu kabul etmesi gerekir. Zamanın kendisine ait olduğu ve bu zamanı kendi istek, ihtiyaç, dinlenme ya da iyi gelecek başka aktivitelere ayırabileceğinin farkında olmalıdır. 

Hayır demek sürekli reddeden pozisyonda olmak ya da karşıdaki insanı kırmak değildir. Bu nedenle reddetmenin dozunu ve reddetme biçimini tutturmak gerekir. Hayır cevabına karşı, karşı taraftan gelecek olan tepkiyi düşünüp karar değiştirmemek, vazgeçmemek önemlidir. Bu noktada oluşan zamanı istekler doğrultusunda değerlendirmek, hayır demenin öneminin kavranmasına ve oluşacak kötü hisleri engellemeye yardımcı olur. 

Direkt olarak hayır demek zor olabileceği için cümleyi kibarlaştırmak kişi üzerinde rahatlama sağlar. Üzgünüm gelemeyeceğim, hayır teşekkür ederim gibi kibarca reddetme cümleleri tercih edebilirsiniz.

Küçük pratikler ile öncelikle hayır demek normalleştirilebilir. Hayır içmeyeceğim, hayır almayacağım gibi günlük yaşantınızda reddetme pratikleri yapılabilirsiniz. 

Reddetmenin nedeni belirtilebilir. Gelemeyeceğim çünkü... yapamayacağım çünkü... gibi sebeplerinizi ifade edebilirsiniz. Ancak burada uzun uzadıya bir açıklama yapmamak, kendinizde rahatlama sağlamak adına sebebinizi söylemek önemlidir.

Reddettiğiniz şeyin sizde yarattığı duyguyu ifade edebilirsiniz. O insandan hoşlanmıyorum, orada iyi hissetmiyorum gibi sizde yaratığı olumsuzluğu belirtebilirsiniz. 

Reddedeceğiniz durumun yerine alternatif sunabilir ya da başka bir zaman için plan yapabilirsiniz. 'Sinemaya gitmek istemiyorum ama kahve içebiliriz', bugün uygun değilim, haftaya görüşebiliriz gibi seçenek sunabilirsiniz.

Bu adımlar reddetmeyi kolaylaştırmak, reddetme sonrası oluşacak kötü hissi engellemek adına uygulanabilir. Ancak hayır diyememenin düşünsel ve özgüvenle ilgili bir problem olduğunun farkına varılmalıdır. Bu nedenle her zaman müsait olmak, istemediğim bir ortamda ya da istemediğim bir insanla olmak, her düşünceyi, isteği kabul etmek zorunda değilim, önceliği kendi hayatıma, isteklerime verebilirim gibi sürekli zihinsel pratikler yapılmalıdır.