İLİŞKİLERDE BAĞLANMA KORKUSU

Bağlanma Korkusu Nedir?

Bağlanma korkusu, kişinin hayatına, özgürlüğüne, kendi sınırlarına müdahale edileceğine dair içinde yarattığı endişe halidir. Kendi alanlarına yapılan müdahale ile kontrolünü, özgürlüğünü yitireceğine dair geliştirdikleri inançtır. Bu inanış ile ilişki kurmaktan kaçınır ya da ilişkiyi belli alanlarda sınırlı tutarlar.

Bağlanma Korkusunun Temeli Nedir?

Bağlanma korkusunun temelleri, bebeklik döneminde özellikle anne ile kurulan bağlanma biçimine ve çocukluk dönemindeki ebeveyn ilişkilerine dayanır. Temeli çocukluk yaşantılarına bağlı olsa da, genel hayat içerisinde yaşanan acı bir deneyim de bu korkunun gelişmesine sebep olabilir. Kişinin hayatla ya da kendiyle ilgili biriktirdiği yanlış inanışlar da ilişkilerde bağlanma problemi olarak karşılarına çıkabilir. 

Bağlanma Korkusu Üzerinde Neler Etkilidir?

Çocukluk yaşantıları ve büyüme döneminde ebeveynleri ile sağlıklı ilişkiler kuramayan, reddedilme, şiddet gibi durumlara maruz kalan bireyler; temel sevgiyi alması gereken aileden, yeterli ya da doğru sevgiyi alamadıklarında yetişkinlik döneminde aynı reddedilme duygusunu devam ettirebilir ve bağlanma korkusu geliştirebilirler.

Güven en temel etkenlerden biridir. Bu durum ilişkilerde güvensizlik olarak da aşırı güven olarak da karşımıza çıkabilir. Kişi ilişkide bulunduğu insana tam olarak güven sağlayamazsa bağlılık da sağlayamaz. Ya da ilişkide bulunduğu insana aşırı bir güven geliştirip, bu güvenin onu etkisi altına almasından korkup bağlanmayı reddedebilir, ilişkiden kaçabilir.  

Özgürlük bir diğer etkendir. Kişi sınırlarına, kendi alanına, özgürlüğüne müdahale edilmesinden korkup bağlanmayı reddedebilir.

Olgunlaşma yaşla beraber artan bir durum değildir. Kişi ergenlik ve ilk yetişkinlik döneminde yaşayacağı heyecanları hayatının geneline yayabilir ve tek eşliliği dolayısıyla bağlanmayı reddedebilir.

Önceki ilişki deneyimleri yine bağlanma üzerinde etkilidir. Kişi daha önceki olumsuz deneyimlerine bakarak, yeniden aynı şeyleri yaşayacağı korkusu ile bağlanmayı reddedebilir.

Bağlanma Korkusu Kendini Nasıl Gösterir?

Bağlanma korkusu, kişinin kendi bağlılığından korkması da olabilir. Güzel giden, her şeyin yolunda olduğu bir ilişkide kişi kendisinin geliştireceği  bağlılığın ona zarar vereceğini düşünebilir. Daha önce böyle bir bağlılık deneyimlemeyen, hissetmeyen kişiler için bu tehlikeli bir durumdur. Çünkü onu nasıl etkileyeceğini bilemez. Aslında altında yatan terk edilme, yalnız bırakılma duygusudur. Yeterli sevgi ve ilgi görmemiş bireyler, yeniden aynı duyguları yaşamamak adına bağlanmayarak kendilerini savunmaya alırlar. Genel yaşam tarzında gücü elinde tutmak isteyen bireyler de ilişkilerde zaaflarının fark edilmemesi, güçsüz yönlerinin ortaya çıkmaması, yani zayıf düşmemek adına bağlanmayı reddeder. Çünkü bağlılık onlar için savunmasını yitireceği, maskesinin düşeceği alandır. Temelde reddedilen ilişki kurmak değildir. Ancak bu ilişki kişinin kendi zamanı ve sınırları dahilindedir.

İlişkide olduğu kişinin, kendinden daha güçlü bir ruhsal yapıya sahip olduğu bireylerde bağlanma korkusu geliştirebilir. İlişkide olumsuz durumlarla karşısındaki kişi kadar baş edememe, ayrılık durumunda ilişkide bulunduğu kişiden daha fazla acı çekme kişiyi ilişkiden kaçınmaya itebilir. 

Kişi ilişkiyi, bağlanmayı risk olarak görebilir. Bu nedenle bağlanabileceği kişi dışında, kendisine hitap etmese de risk olarak görmediği başka ilişkilerde bulunabilirler. Kişi için bu ilişkiler istediği zaman bitirilebilir, kaçması kolay, kendini ait hissetmediği ilişkilerdir.

Kişi önceki yaşantılarında alamadığı sevgiyi, şefkati, ilgiyi almak adına da ilişkiyi kullanabilir, ancak bağlanmaktan kaçabilir. Burada temel amaç kısa süreli de olsa sevilebilir olduğunu görmektir. Bu nedenle kısa süreli birçok ilişkide bulunur. Kişi devam ettiği takdirde devreye zaafları, güçsüz yönleri gireceği için zayıf düşmemek adına istediği sevgiyi aldığı zaman ilişkiyi o noktada bırakır. 

Kabul edilmeme, beğenilmeme korkusu da kişide bağlanmaktan kaçınmaya neden olabilir. Yaşam tarzı, kişilik özellikleri kişinin uzun vadede kabul görmeyeceği düşünceleri kaçınma, kayıtsızlık gibi davranışlara sebep olabilir ve kişi çareyi ilişkiden kaçmakta bulabilir. 

Bağlanma korkusu kendini her zaman kaçınma olarak göstermez. Bazen bireyler bir ilişki içinde olsalar da kendi sınırlarına aşırı bağlı olabilirler. Bu durum kendini aşırı kıskançlık, kısıtlama, duygularını saklama ya da abartılı duygular olarak da gösterebilir. İlişkide olduğu kişiyi kendi sınırlarına alarak, ilişkiyi kendi sınırlarına göre yönetme isteğidir. Aslında altında yatan kişinin özgüven çatışmasıdır. 

Bütün bunlar kişinin sadece aşk ilişkilerine değil, aslında tüm ilişkilerine ve genel hayatına yansıyacak problemlerdir. Kişiyi etkilemiyormuş, kendi isteğiyle olan şeylermiş gibi görünse de altta yatan sebeplerin bulunup, çözülmesi gerekir.