Hayatın Akışı İçinde Stres

 

HAYATIN AKIŞI İÇİNDE STRES

Stres Nedir? 

Hayatın olağan akışı içinde stres yaratacak birçok durumla karşı karşıya gelmekteyiz. Gerek kendi hayatımız gerekse şahit olduğumuz başka hayatlar kişi üzerinde baskı ve gerginlik yaratacak durumlara sebep olmaktadır. Stres, vücudumuzun olumlu veya olumsuz uyaranlara karşı fiziksel ve ruhsal olarak verdiği tepki durumudur. Kısa süreli olarak kişiye koruma sağlasa da uzun süreli veya sürekli stres durumu kişi üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Yaşam kalitesinin azalması, olumsuz düşüncelere odaklanma, öfke, kaygı durumları, uyku, dikkat problemleri, tahammülsüzlük, enerji düşüklüğü, fiziksel belirtiler (kalp çarpıntısı, daralma, halsizlik, baş ağrıları, mide problemleri...) stresin yarattığı durumlardandır. Stres her zaman olumsuz olmamakla beraber, normal düzeyde stres kişiye güdülenme ve motivasyon sağlar. Tehlike anında ise korunma güdüsü ile kaçma ya da baş etme davranışını sağlar.

Stresin Etkileri

Günlük yaşam içerisinde aile, iş, ilişkiler, ekonomik durumlar gibi birçok konuda stres faktörü ile karşı karşıya gelmekteyiz. Olumsuz stres kişinin yaşam kalitesini düşürmekte, verimliliğini azaltmakta, olumsuz düşünceleri artırmaktadır. İnsan ilişkilerinde ani patlamalara, duygusal iniş çıkışlara, tahammülsüzlük, kayıtsızlık durumlarına sebep olmaktadır. Kişinin düşüncelerinde olumsuza odaklanma, problem çözme becerilerinde düşüş, odaklanamama, çok düşünme ancak düşüncelerinden verim alamama, kafa karışıklığına neden olmaktadır. 

Stressiz bir yaşam mümkün değildir. Ancak stresin kalıcı hale gelmesini, hayatın geneline yayılmasını engellemek, stresin etkilerini azaltmak, stresle baş etmek mümkündür. 

Stresle Baş Etmek

Stresle baş etmede kullanılan kimi yollar kısa vadede kişiye rahatlama ya da stresten uzak durma sağlasa da uzun vadede stresin büyümesine, çeşitlenmesine, kişinin hayatının farklı alanlarını etkilemesine sebep olur. Stres yaratan durumdan kaçınmak, içe kapanmak, çok uyumak, günlük rutinleri yerine getirmemek, alkol ve sigara tüketmek, çok yemek yemek, yardım istemekten kaçınmak gibi davranışlar stresin etkilerini artıran, uzun sürede kişinin hayat düzenini bozan durumlardır.

 

Stresle baş etmek adına atılacak ilk adım stres kaynağı ile yüzleşmek olmalıdır. Stresin kaynağı nedir? Nasıl ortaya çıktı? Stres yaratan durum nedir? Öncelikle problemin kaynağı belirlenmelidir. Stresin kaynağına bağlı olarak ortaya çıkan durumlara değil sadece stresin kaynağına odaklanılmalıdır. Örneğin, iş hayatında aşırı iş yüküne bağlı ortaya çıkan stres durumunu düşünelim. Strese bağlı olarak ortaya çıkan öfke ve öfkeye bağlı olarak insan ilişkilerinde aksama olduğunu varsayalım. Stresin kaynağı iş, sonucu ise öfke ve ilişkilerde aksama. Kaynağı bulup çözmedikçe, sonuç değişmeyeceği gibi hayatın diğer alanlarına da sıçrayıp, kişinin genel yaşamında aksamalara sebep olacaktır.

Stresin kaynağını bulduktan sonra stresi ortadan kaldırmak ya da azaltmak adına çözüm yolları düşünülmelidir. Stresin kaynağını ortadan kaldıramadığınızı düşünelim. İş koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan stres, ancak o an için işinizi değiştiremediğinizi, iş şartlarınızı iyileştiremediğinizi ve bir müddet daha devam etmeniz gerektiğini varsayalım. Kaynağın değiştirilemediği, ortadan kaldırılamadığı durumda yapılması gereken hem stresi hem de stresin sonuçlarını kontrol etmek, yönetmektir. Stresi stres yaratan yerde bırakmak, olağan düzeninizde rutinlerinize devam etmek, size iyi gelecek yeni alternatifler bulmak, insan ilişkilerinize devam etmek gibi. Ancak tüm bunları yaparken uzun vadede stresin kaynağına yönelik çözüm yolları düşünülmelidir. 

Bu süreçte olumlu düşünmek önemlidir. O anki durum olumsuz olsa da durumu olumluya çevirmek, kendinize dair inancınızı kaybetmemek adına olumlu düşünülmelidir. Stres bir süreçtir ve süreci aşana kadar ortaya çıkan olumsuz düşünceler süreci uzatacağı gibi, kişinin benlik algısıyla, özgüveniyle ilgili problemlere sebep olabilir. 

Kişinin kendine ve hedeflerine karşı gerçekçi olması önemlidir. O anın şartları hedefler için uygun olmayabilir. Ya da hedefler, planlar adına yapılan çalışmalar yeterli olamayabilir. Kendinizi adilce eleştirerek hedeflerinizi ve çabalarınızı yeniden belirleyin.

Rutinlerinize yeni aktiviteler ekleyin. Stresle baş etmede en etkili yollardan biri beden hareketleridir. Bu nedenle hayatınıza egzersiz, yürüyüş, bisiklete binmek, yüzmek gibi bedeninizin çalışıp ruhunuzun dinleneceği aktiviteler ekleyin. 

Ve kabullenin hayatın herhangi bir yerinde stresle karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle önleminizi kendi ruhunuzda ve karakterinizde alın. Zayıf olan yönlerinizi güçlendirerek, iyi olan özelliklerinizi geliştirerek, kötü olan özelliklerinizle yüzleşerek strese karşı pozisyon alın.